Verlichting is een must in iedere ruimte en er is keuze uit verschillende lichtsoorten:
gloeilampen, spaarlampen, halogeenlampen, TL en LED-lampen. Het geeft allemaal licht, maar niet op dezelfde manier of voor hetzelfde bedrag. De prijzen verschillen onderling nogal, zowel qua aanschaf als in gebruik…

Energielabel

Naast diverse elektrische producten hebben ook lampen tegenwoordig een energielabel. Dit geeft aan hoe energiezuinig een lampsoort is ten opzichte van andere modellen. Sinds 2014 is het verplicht om dit op de verpakking de tonen.

Spaarlampen, LED-lampen en TL-verlichting vallen tussen klasse A++ tot B, Halogeenlampen kunnen klasse B, C of D dragen. Gloeilampen zijn het minst zuinig en vallen in klasse E of lager.

Het energielabel op de verpakking geeft aan welke lamp het zuinigst is. Het is aantrekkelijk om enkel het prijskaartje te vergelijken bij aanschaf, maar let zeker ook op het verbruik Op de lange termijn kan een lamp die duurder is in aanschaf toch een flinke kostenbesparing opleveren.

Lichtopbrengst en branduren

Branduren zijn de uren dat een lamp licht kan geven, na die uren zal de lamp normaal gesproken vervangen moeten worden. De opbrengst wordt uitgedrukt in lumen; welke lichtsterkte wordt er geleverd met de gebruikt hoeveel energie (Watt). Lumen en branduren staan vermeld op het energielabel.

Feitelijk zet de gloeilamp slechts 10% (of minder) van zijn energie om in licht, de rest gaat als warmte verloren. Ze gaan gemiddeld zo'n 1100 branduren mee en zijn qua aanschaf het goedkoopst.

Halogeenverlichting levert dubbel zoveel licht als de gloeilamp en gebruikt 30% van zijn energie voor licht, 70% gaat verloren aan warmte. Qua branduren levert de halogeen tussen de 2000 en 3000 uur. Dat alles maakt halogeen zuiniger dan een gloeilamp.

Grootste besparing

De grootste besparing zit hem in spaarlampen, TL buizen en LED verlichting. Een TL buis geeft een koel licht en zal daarom niet snel gekozen worden als vervanging van een gloeilamp. Een spaarlamp is eigenlijk een kleine TL buis en levert direct besparing op als je alle gloeilampen ermee vervangt. Wel zal er goed naar het wattage gekeken moeten worden, omdat de lichtopbrengst per Watt veel hoger is. Een spaarlamp van 2.4 Watt levert ongeveer 300 Lumen op terwijl een gloeilamp daar 40 Watt voor nodig heeft.

LED-verlichting verbruikt ongeveer 10x minder energie dan een halogeenlamp en die energie wordt maar liefst voor 90% omgezet naar licht. Vergeleken met een gloeilamp die slechts 10% gebruikt voor licht, is duidelijk te zien dat deze duurdere verlichtingssoort wel veel meer opbrengt, in licht en levensduur.

Hoe verlichting je interieur kan maken of breken

Bij de inrichting van een woning of een enkele ruimte is het erg belangrijk goed na te denken over verlichting. Licht is natuurlijk belangrijk om iets te kunnen zien in het donker, maar zorgt ook voor sfeer in huis en geeft een comfortabel gevoel. Afhankelijk van de functie van de kamer en dus het soort licht dat nodig is, is er een hoop om over na te denken.

Plan je verlichting

Of je nu één kamer of een heel huis moet voorzien van verlichting, een goede voorbereiding is het halve werk; maak een verlichtingsplan. Op ruitjespapier gaat dit het makkelijkst. Maak een plattegrond waarin je alle meubels, planten en grote accessoires hun definitieve plek geeft. Let goed op de ramen en het licht wat daar vandaan komt, is dat voldoende overdag?

Bekijk per ruimte wat de functie is en hoe verlichting je daarbij kan helpen. Zo wil je in de keuken goed licht op het aanrechtblad hebben en in de slaapkamer is vaak sfeervolle verlichting gewenst. Met kleine rondjes kun je aangeven waar je precies licht nodig hebt. Licht straalt uit, geef dat aan met een bredere cirkel zodat je kunt zien of je voldoende licht krijgt.

Waar je nu meteen naar kunt kijken is het wegwerken van snoeren, schakelaars en dimmers. Gaat dit door je inrichting wat moeilijk, dan kun je denken aan verlichting die op afstand te regelen is. Zeker bij een nog volledig in te richten ruimte of woning, kun je hier goed over nadenken zodat je later geen problemen tegenkomt. Zo moet een lamp die je beneden aandoet om de trap verlichten, ook uit te schakelen zijn als je boven bent.

Eventjes veel licht nodig?

Sommige ruimtes hebben even veel licht nodig voor een bepaald doel. Denk aan de eettafel, je wilt zien wat er op je bord ligt maar als je uitgegeten bent, mag die grote lichtbron boven de tafel wel uit. Zodra je hier een dimmer opzet, kun je het licht veranderen van functioneel naar sfeervol.

Ook in de keuken is goede verlichting erg belangrijk. Als er alleen een plafondlamp geplaatst word, sta je met koken en voorbereiden in het licht en werk je in je eigen schaduw. Middels spotjes of armaturen onder keukenkasten of planken heb je goed licht, daar waar nodig. Na het koken doe je de verlichting uit maar ook hier is dimmen een leuke optie. Zo kun je je koffiezetapparaat ook 's avonds vinden zonder dat de keuken volledig verlicht is. Bij een open keuken is de sfeer nog belangrijker omdat het deel uitmaakt van je woongedeelte. Mooie sfeerverlichting is leuk in de slaapkamer of woonkamer. Maar is het functioneel als je kleding in je kast opbergt of een boek wilt lezen op de bank?

Hinderlijk verlicht

Let ook op de plaats van je verlichting zodra je door een ruimte loopt of als je ergens anders zit. Een mooie schemerlamp die naast de bank staat om dat boek bij te lezen, kan iemand in de ogen schijnen zodra men door de kamer loopt. Een schemerlamp die gesloten is aan de bovenkant zal dit probleem niet geven.

Verlichting onder kastjes bij een open keuken kan lelijk in je ogen schijnen als je verderop in de kamer op de bank zit. Spotjes schuin gericht op de achterwand van de keuken zorgen wel voor goeie verlichting op het werkblad, maar voorkomen dat je er vanaf een afstand in kunt kijken.

Licht uit, spot aan

Middels spotverlichting kun je bepaalde items in je huis mooi laten opvallen. Denk aan een mooi schilderij of je verzameling in een vitrinekast. Spotverlichting geeft heel plaatselijk licht en zal een ruimte niet volledig verlichten. Een spot die in een plantenbak geplaatst wordt en door de bladeren heen naar boven schijnt kan wel een sfeervolle verlichting geven die verder straalt. Bij spotjes geldt dat hoe dichter ze op een object gericht zijn, de kleiner de lichtcirkel is. Om een groot schilderij te verlichten, dient de spot dus verder weg geplaatst te worden dan bij een kleiner exemplaar.